Kamil Janicki – Strona oficjalna

Poniżej najważniejsze materiały, które wykorzystałem podczas pracy nad odcinkiem Czy zamek na Wawelu… w ogóle jest zabytkiem? Znacznie szerszą bibliografię znajdziecie w mojej książce pt. Wawel. Biografia. Poniżej tylko garść kluczowych pozycji.

1. Dettloff Paweł, Marcin Fabiański, Andrzej Fischinger, Zamek królewski na Wawelu. Sto lat odnowy (1905–2005), Zamek Królewski na Wawelu 2005;
2. Fabiański Marcin, Wawelskie loggie Franciszka Florentczyka, „Studia Waweliana”, t. 16 (2015);
3. Fabiański Marcin, Wiadomości o genezie architektury górnej kondygnacji krużganków wawelskich, „Studia Waweliana”, t. 13 (2007);
4. Fabiański Marcin, Zamek króla Zygmunta I na Wawelu. Architektura, dekoracja architektoniczna, funkcje, Zamek Królewski na Wawelu 2017;
5. Firlet Janusz, Pianowski Zbigniew, Przemiany architektury rezydencji monarszej oraz katedry na Wawelu w świetle nowych badań, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, t. 44 (2000);
6. Mossakowski Stanisław, Pałac królewski Zygmunta I na Wawelu jako dzieło renesansowe, Instytut Sztuki PAN 2015;
7. Mossakowski Stanisław, Rezydencja królewska na Wawelu w czasach Zygmunta Starego, Instytut Sztuki PAN 2013;
8. Skuratowicz Jan, Uwagi na marginesie książki Andrzeja Fischingera i Marcina Fabiańskiego „Dzieje budowy renesansowego zamku na Wawelu”, „Artium Quaestiones”, t. 22 (2011);
9. Stępień Piotr M., Badania architektoniczne elewacji zamku na Wawelu, „Studia Waweliana”, t. 9/10 (2000/2001); tenże, Rekonstrukcja i kreacja w odnowie zamku na Wawelu, „Ochrona Zabytków”, nr 2/2007.
10. Skowron Ryszard, Nowe źródła do odbudowy zamku królewskiego na Wawelu po pożarze w roku 1702, „Studia Waweliana”, t. 6/7 (1997/1998).
11. Skowron Ryszard, Rachunki reparacji zamku krakowskiego z lat 1705 i 1741, „Studia Waweliana”, t. 2 (1993).
12. Skowron Ryszard, Restauracja i urządzenie zamku wawelskiego na przyjazd króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w roku 1787, „Studia Waweliana”, t. 1 (1992).

Poniżej najważniejsze materiały, które wykorzystałem podczas pracy nad odcinkiem pt. Dlaczego w średniowieczu ludzie spali na siedząco. Ściśle tym tematem nie zajmowałem się w żadnej mojej książce, ale o różnych pokrewnych kwestiach możecie przeczytać w  Średniowieczu w liczbach.

1. Boyce N., Have we lost sleep? A reconsideration of segmented sleep in early modern England, „Medical History”, t. 67 (2023);
2. Ekirch R., Sleep We Have Lost: Pre-Industrial Slumber in the British Isles, „The American Historical Review”, 2001;
3. Ekirch R., At Day’s Close: Night in Times Past, W.W. Norton, 2005;
4. Fagan B., Durrani N., What We Did in Bed, Yale University Press 2019;
5. Handley S., Sleep in Early Modern England, Yale University Press 2016;
6. Kóčka-Krenz H., Wyposażenie palatiów w Europie Środkowej, „Archaeologia Historica Polona”, t. 14 (2004);
7. Medieval Religious Women, red. J. Nichols, L.T. Shank, Cistercian Publications 1984;
8. Morgan H., Beds and Chambers in Late Medieval England, York Medieval Press 2017;
9. Truth or Myth? In Early Emerica, People Slept Sitting Up [w:] Historic Huson Valley, Hudsonvalley.org;
10. Wickstrom J., Fiction, Memory and Identity in the Cult of St. Maurus, 830-1270, Springer 2022.

Poniżej najważniejsze materiały, które wykorzystałem podczas pracy nad odcinkiem Dlaczego Słowianie nie używali pisma. Znacznie szerszą bibliografię znajdziecie w mojej książce pt. Cywilizacja Słowian. Poniżej tylko kilka kluczowych pozycji.

1. Boroń, Ku pradawnej Słowian wielkości. Fałszywe zabytki runicznego pisma słowiańskiego [w:] Fałszerstwa i manipulacje w przeszłości i wobec przeszłości, red. J. Olko, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2012;
2. L.A. Curchin, Literacy in the Roman Provinces. Qualitative and Quantitative Data from Central Spain, „The American Journal of Philology”, t. 116 (1995);
3. T.C. Eskelson, States, Institutions, and Literacy Rates in Early-Modern Western Europe, „Journal of Education and Learning”, t. 10 (2021);
4. R. Evans, Getting There. Negotiating the Space of the Road in the Middle Ages [w:] Roadworks. Medieval Britain, Medieval Roads, red. V. Allen, R. Evans, Manchester University Press 2016;
5. W.V. Harris, Ancient Literacy, Harvard University Press 1989;
6. T. Looijenga, Germanic: the Runes, „Palaeohispanica”, t. 20 (2020);
7. A. Szczerba, Z dziejów polskiej archeologii. Fałszywe zabytki runicznego pisma słowiańskiego, „Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki”, t. 24 (2015);
8. A. Waśko, Slavic runes in the research of polish scholars in the 19^th century, „Studia Historyczne”, t. 61 (2013);
9. R. Välimäki, Medievalism in Finland and Russia. Twentieth- and Twenty-First Century Aspects, Bloomsbury 2022.

Na tematy poruszone w odcinku Najcenniejszy przedmiot w każdej chacie chłopskiej pisałem znacznie szerzej w mojej książce pt. Życie w chłopskiej chacie. Poza tym warto sięgnąć na przykład po te publikacje:

1. Baranowski B., Kultura ludowa XVII i XVIII w. na ziemiach Polski Środkowej, Wydawnictwo Łódzkie 1971;
2. Czerwiński T., Wyposażenie domu wiejskiego w Polsce, Muza 2009;
3. Deczyński K., Żywot chłopa polskiego na początku XIX stulecia, nakł. J. Mortkowicza 1907;
4. Dydowiczowa J., Wnętrze chałupy [w:] Kultura ludowa Wielkopolski, t. 1, red. J. Burszta, Wydawnictwo Poznańskie 1960;
5. Działo M., Nowe życie starych skrzyń. Wyniki badań terenowych nad skrzyniami i kuframi wiannymi z pogranicza Lubelszczyzny i Podkarpacia, „Biblioteka Postscriptum Polonistycznego”, t. 7 (2018);
6. Kolberg O., Dzieła wszystkie, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 1962–1967;
7. Kultura ludowa Wielkopolski, t. 2, red. J. Burszta, Wydawnictwo Poznańskie 1964, t. 1-3;
8. Reinfuss-Janusz K., Skrzynia wianna [w:] Muzeum etnograficzne w Krakowie. Zbiory online;
9. Segeth W., Skubanie pierza w Zborowskiem, „Zborowskie.info”, 2 lutego 2014.

W odcinku Jak pachnieli polscy chłopi bezpośrednio cytowane są trzy teksty historyczne:

• Kacprzak M., Wieś płocka. Warunki bytowania, Instytut Spraw Społecznych 1937;
• O mieszkaniach włościańskich, „Kmiotek”, nr 31 (1862);
• Tchórznicki J., Dla zdrowia ludu, nakł. S.J. Zaleskiego 1896.

Znacznie szersza bibliografia zagadnienia znajduje w mojej książce pt. Życie w chłopskiej chacie. Ściśle na temat życia pod jednym dachem ze zwierzętami warto sięgnąć jeszcze np. do:

• Cudzoziemcy o Polsce. Relacje i opinie, t. 2: Wiek XVIII–XIX, oprac. J. Gintel, Wydawnictwo Literackie 1971 (wspomnienia Ulricha von Werdum)
• Gołębiowski Ł., Domy i dwory. Przy tym opisanie apteczki, kuchni, stołów, uczt, biesiad, trunków i pijatyki; łaźni i kąpieli; łózek, pościeli, ogrodów, powozów i koni; błaznów, karłów, wszelkich zwyczajów dworskich i różnych obyczajowych szczegółów, wyd. A. Gałęzowski 1830.
• Kolberg O., Dzieła wszystkie, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 1962–1967 (tomy poświęcone Mazowszu i Krakowskiemu)
• Zapałowski W., Wędrówka po ziemi świętokrzyskiej, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 350/1882.

Poniżej najważniejsze materiały, które wykorzystałem podczas pracy nad odcinkiem Jak naprawdę wyglądali dawniej polscy chłopi?. Znacznie szerszą bibliografię znajdziecie w mojej książce pt. Życie w chłopskiej chacie.

• Atlas polskich strojów ludowych. Stroje ludowe jako fenomen kulturowy, red. A.W. Brzezińska, M. Tymochowicz, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 2013;
• Baranowski B., Życie codzienne wsi między Wartą a Pilicą w XIX wieku, Państwowy Instytut Wydawniczy 1969;
• Bogucka M., Kultura sarmatyzmu w Polsce XVI–XVII wieku, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2016;
• Bystroń J.S., Typy ludowe J.P. Norblina, Muzeum Etnograficzne w Krakowie 1934;
• Czerwiński T., Wyposażenie domu wiejskiego w Polsce, Muza 2009;
• Kolberg O., Dzieła wszystkie, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 1962–1967;
• Kunysz W., Wścibski i wrazicki, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1973;
• Norblin J.-P., Debucourt L.P., Zbiór rozmaitych stroiów polskich/ Costumes polonais, Paris 1817;
• Pamiętniki chłopów, oprac. L. Krzywicki, Instytut Gospodarstwa Społecznego 1935;
• Stryczek J., Chłopskim piórem, wyd. 2, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1984.

Poniżej najważniejsze materiały, które wykorzystałem podczas pracy nad odcinkiem Dlaczego rok zaczyna się 1 stycznia?.  Znacznie szerszą bibliografię znajdziecie w mojej książce pt. Średniowiecze w liczbach.

• A Handbook od Dates. For students of British history, oprac. C.R. Cheney, M. Jones, Cambridge University Press 2000;
• Calendars in the Making. The Origins of Calendars from the Roman Empire to the Later Middle Ages, red. S. Stern, Brill 2021;
• Poole R.L., The beginning of the year in the Middle Ages, „Proceedings of the British Academy”, t. 10 (1921);
• Porter C.M., Time Measurement and Chronology in Medieval Studies [w:] Handbook of Medieval Studies. Terms, Methods, Trends, t. 1, red. A. Classen, De Gruyter 2010;
• Wąsowicz H., Chronologia średniowieczna, Katolicki Uniwersytet Lubelski 2016.

Poniżej najważniejsze materiały, które wykorzystałem podczas pracy nad odcinkiem Dlaczego polscy chłopi nigdy nie otwierali okien.  Znacznie szerszą bibliografię znajdziecie w mojej książce pt. Życie w chłopskiej chacie. Jeśli natomiast interesują was wątki wawelskie, o których wspomniałem na marginesie, sięgnijcie po inną moją pozycję – Wawel. Biografia.

• Bystroń J.S., Etnografia Polski, Czytelnik 1947;
• Czerwiński T., Budownictwo ludowe w Polsce, Muza 2006;
• Fabiański Marcin, Zamek króla Zygmunta I na Wawelu. Architektura, dekoracja architektoniczna, funkcje, Zamek Królewski na Wawelu 2017;
• Gołębiowski Ł., Domy i dwory. Przy tym opisanie apteczki, kuchni, stołów, uczt, biesiad, trunków i pijatyki; łaźni i kąpieli; łózek, pościeli, ogrodów, powozów i koni; błaznów, karłów, wszelkich zwyczajów dworskich i różnych obyczajowych szczegółów, wyd. A. Gałęzowski 1830;
• Kacprzak M., Wieś płocka. Warunki bytowania, Instytut Spraw Społecznych 1937;
• Kolberg O., Dzieła wszystkie, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 1962–1967;
• Moraczewski M., O budowie zagród włościańskich, nakł. Macierzy Polskiej 1885;
• O mieszkaniach włościańskich, „Kmiotek”, nr 31 (1862); Pokropek M., Etnografia. Materialna kultura ludowa na tle porównawczym, Wydawnictwo Naukowe PWN 2019;
• Świtkowski P., Budowanie wieyskie dziedzicom dobr y possessorom toż wszystkim iakążkolwiek zwierzchność po wsiach i miasteczkach maiącym do uwagi y praktyki podane, nakł. Michała Grölla 1782.

Poniżej najważniejsze materiały, które wykorzystałem podczas pracy nad odcinkiem Przemilczane teorie o pochodzeniu Słowian.  Znacznie szerszą bibliografię znajdziecie w mojej książce pt. Cywilizacja Słowian. Poniżej tylko kilka kluczowych pozycji.

O alternatywnych, głównie dawnych objaśnieniach genezy Słowian najprzystępniej pisał Florin Curta:

• Curta F., Pots, Slavs and „Imagined Communities”: Slavic Archaeologies and the History of the Early Slavs, „European Journal of Archaeology”, t. 4 (2001).

Poza tym warto zajrzeć do:

• Borowiec K., Kanon wiedzy na temat tzw. etnogenezy Słowian. Czas przełomu, „Kwartalnik Językoznawczy”, nr 1 (2012);
• Bylina S., Motyw jedności słowiańskiej w Polsce późnego średniowiecza [w:] Słowianie, Słowiańszczyzna – pojęcie i rzeczywistość, red. K. Handke, Instytut Slawistyki PAN 2002;
• Jasiński T., Rozważania o praojczyźnie Słowian, „Historia Slavorum Occidentis”, t. 25 (2020);
• Kara M., Archaeology, mainly Polish, in the current discussion on the ethnogenesis of the Slavs, „Slavia Antiqua”, t. 63 (2022);
• McCormick M., Narodziny Europy. Korzenie gospodarki europejskiej 300–900, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007;
• Popowska-Taborska H., Wczesne dzieje Słowian w świetle ich języka, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2014.

Poniżej najważniejsze materiały, które wykorzystałem podczas pracy nad odcinkiem Jak dawniej radzono sobie bez papieru toaletowego? Znacznie szerszą bibliografię zagadnień sanitarnych dawnej polskiej wsi znajdziecie też w mojej książce – Życie w chłopskiej chacie.

• Blumer R.H., The Curious History of Toilet Paper, CreateSpace Publishing 2013.
• Greig J., The Investigation of a Medieval Barrel-latrine from Worcester, „Journal of Archaeological Science”, t. 8 (1981).
• Kacprzak M., Wieś płocka. Warunki bytowania, Instytut Spraw Społecznych 1937.
• Morrison S.S., Excrement In The Late Middle Ages. Sacred Filth And Chaucer’s Fecopoetics, Palgrave Macmillan 2008.
• Reynolds R., Cleanliness and godliness, Doubleday 1946.
• Władyka W., Krew na pierwszej stronie. Sensacyjne dzienniki Drugiej Rzeczypospolitej, Czytelnik 1982.
• Prasa: „Głos Śląski” (1906-1907); „Wielkopolanin” (1903); „Górnoślązak” (1901, 1909); „Drogerzysta” (1937-1938); „Kurjer Poznański” (1936). Wszystkie tytuły dostępne w Polonie.